از پیوند استخوان تا بهبودی کامل

پیوند استخوان چیست و چه زمانی کاربرد دارد؟

در مواقعی که قسمتی از استخوان در بدن، که در اثر ضربه آسیب دیده و یا مفاصل دچار آسیب دیدگی می‌شوند از روش پیوند استخوان برای تثبیت آن قسمت ها استفاده می‌شود. امروزه جراحان ارتوپد بعد از تعویض مفاصل نیز ممکن است برای نتیجه گیری بهتر ازپیوند عضو به ویژه پیوند استخوان در نواحی اطراف دستگاه کاشته شده بهره ببرند.

همچنین از موارد اساسی دیگری که جراحان ارتوپد از پیوند استخوان کمک می‌گیرند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بیمار دچار شکستگی های پی در پی و یا خردشدگی های زیادی است.
• افرادی که بعد از جراحی ارتوپد جوش خوردگی در قسمت‌های استخوانی به طور کامل صورت نگرفته است.
• نوعی از پیوند استخوان که به آن فیوژن می‌گویند، می‌تواند دو استخوان را به هم پیوند داده و موجب التیام بیمار شود. البته از فیوژن برای پیوند استخوان های ناحیه ستون فقرات استفاده می‌شود.
• ممکن است بیماری و یا عفونت موجب از بین رفتن استخوان شود که در این حالت نیز با پرکردن آن قسمت ها از استخوان، حفره های کوچک و بزرگ را ترمیم می‌کنند.
• همانطور که در بالا نیز به آن اشاره کردیم، بعد از جراحی های تعویض مفصل، صفحات و یا قراردادن پیچ‌ها، قسمت‌هایی از استخوان بیمار که تخریب می‌شود، با کمک پیوند استخوان بهبود می‌یابد.

انواع روش های پیوند استخوان

جراحان ارتوپد برای مواردی که قبل تر عنوان کردیم از دو روش رایج در پیوند استخوان بیشتر از بقیه روش‌ها بهره می‌برند، روش اول، که از استخوان های موجود در بانک بافت استفاده می‌شود، روش آلوگرافت نام دارد.

(بانک بافت شامل استخوان‌های افراد فوت شده و در استخوانهای قابل پیوند اجساد می‌باشد)

روش دوم که به اتوگرافت معروف است، از قسمت های بدن بیمار برای درمان مشکلات آن کمک گرفته می‌شود، قسمت هایی مانند، دنده ها، باسن، لگن و مچ ها بهترین قسمت های استخوانی برای برداشت به منظور پیوند استخوان به شمار می‌روند.

آلوگرافت یا اتوگرافت؟

همانطور که ممکن است حدس زده باشید، در مواردی که آسیب دیدگی زیاد خواهد بود، روش آلوگرافت گزینه بهتری است زیرا نمی‌توان حجم زیادی از استخوان های بدن بیمار را برای درمان خود برداشت کرد. از آنجایی که عمل برداشت از استخوان بیمار صورت نگرفته و از بانک بافت برداشت می‌کنیم، احتمال عفونت در بدن بیمار بسیار کاهش پیدا می‌کند، زیرا جراحی کمتری روی بدن و استخوان ها اتفاق می افتد.

دلیل دیگری که روش آلوگرافت را به گزینه موفقیت آمیزتری تبدیل می‌کند، اینست که خطر رد پیوند بسیار پایین است زیرا هیچ سلول زنده‌ای در بافت پیوندی وجود ندارد و این نیاز به تطبیق گروه‌های خونی بین اهداکننده و گیرنده را غیرلازم می‌کند.  اتفاقی که در پیوند عضو ضروری است.

خطرات و عوارض پیوند استخوان

تا اینجا از موارد و امتیازات انواع روش‌های پیوند استخوان سخن گفته شد، اما پیوند استخوان خطراتی نیز برای بیمار به همراه دارد که بهتر است قبل از اقدام، به آنها آگاهی داشته باشید.

جدای از خطراتی مانند ریسک بیهوشی، خونریزی و عفونت که در بیشتر جراحی ها یکسان است، درد، ورم، آسیب عصبی، رد پیوند استخوان(بیشتر در روش اتوگرافت) و التهاب، از خطراتی هستند که به خصوص در جراحی های پیوند استخوان رخ می‌دهند.

هر چند که این موارد محتمل بوده، اما مشاوره قبل از جراحی با پزشک ارتوپد خود، به شما فرصت می‌دهد تا احتمال بروز هر کدام از این خطرات به طور مشخص در جراحی پیوند شما بررسی شود.

آمادگی برای پیوند استخوان

برای اینکه به پزشک برای انجام جراحی پیوند استخوان موفق کمک کنید، حتما تاریخچه پزشکی خود را ارائه داده تا بهتر بتوانند روش جراحی را انتخاب کنند. مواردی همچون جراحی‌های پیشین، مصرف دارو و بیماری‌های خانوادگی از جمله مهمترین موضوعات در پرونده پزشکی شما به شمار می‌روند.

همانطور که قابل حدس است، بدون بیهوشی امکان جراحی پیوند استخوان وجود ندارد و از آنجایی که مدت زمان عمل و به هوش آمدن شما ممکن است چند ساعت به طول بینجامد، بایستی قبل از انجام جراحی ناشتا باشید تا دستگاه گوارش شما در بیهوشی دچار اختلال نشود.

با توجه به میزان آسیب و شیوه جراحی انتخاب شده، پزشک جراح، توصیه‌هایی برای قبل از عمل و مراحل بعد از آن به شما خواهد داشت که رعایت آنها الزامی است.

مراحل پیوند استخوان

بیشتر مراحل انجام پیوند استخوان به تصمیم پزشک که بعد از معاینه صورت می‌گیرد، بستگی خواهد داشت، اما به طور کلی جراحی پیوند استخوان با برش قسمت نزدیک به استخوان مورد نظر آغاز می‌شود. با توجه به عکس‌ها و آزمایشات قبلی میزان استخوان قابل پیوند آماده شده با تغییر شکل برای همان قسمت در محل مورد نظر قرار می‌گیرد، برای اینکه استخوان‌ها در کنار هم باقی بمانند، از پین یا پیچ استفاده می‌شود، در ادامه بعد از تکمیل مراحل، محل برش داده شده، بخیه خورده و پانسمان می‌شود.

در بیشتر موارد بعد از عمل، قسمت مورد نظر که پیوند استخوان روی آن صورت گرفته، آتل یا گچ گرفته می‌شود که بیمار با حرکت آنها موفقیت جراحی را کاهش ندهد.

در پایان بهتر است بدانید بهبودی کامل بعد از جراحی پیوند استخوان با توجه به وسعت جراحی ممکن است دو هفته تا یکسال زمان ببرد. بنابراین رعایت مراقبت و توصیه‌های بعد از عمل در نتیجه پایانی بسیار تاثیرگذار خواهد بود. از مهمترین مراقبت‌های بعد از جراحی، تقویت عضلات قسمت هایی که تحت الشعاع قسمت اصلی نیستند، می‌باشد. دوران نقاهت بعد از جراحی، به خاطر کمبود حرکت عضلات نزدیک به استخوان مورد پیوند قرار گرفته موجب افتادگی و تضعیف عضلات می‌شود، بنابراین بهتر است که فرم بدنی خود را تا حد امکان حفظ کنید.

در بیمارانی که قبل از جراحی پیوند استخوان سیگار می‌کشند، توصیه می‌شود که به هیچ وجه بعد از عمل سیگار مصرف نکنند، زیرا تحقیقات نشان داده، مصرف سیگار ارتباط مستقیمی با تضعیف استخوان‌های بدن  و به ویژه میزان موفقیت پیوند استخوان دارد.